Jeśli chodzi o pozycję drugą z wykazu nagród, to sprawa jest jasna po wczorajszej notce. Co do koniaku, tu sprawa jest nader skomplikowana, ponieważ nie wymieniono, czego nagrodzone informacje dotyczyły. W oparciu o podaną datę nagrody (wręczenia koniaku?) można przypuszczać, że chodzi o opracowanie:
CHARAKTERYSTYCZNE KIERUNKI, ZJAWISKA I TENDENCJE W POLSKIEJ FILOZOFII I SOCJOLOGII
Zakres i stan badań, kierunki, metody, wpływy wśród filozofów i socjologów w IFiS-ie i w głównych ośrodkach uniwersyteckich /Warszawa, Kraków, Łódź/. Oprzeć się na schemacie organizacyjnym tych dyscyplin naukowych /socjologia religii, wsi, miasta, przemysłu, kultury, stosunków politycznych, filozofia człowieka, religioznawstwo, filozofia przyrody, etyka, historia filozofii itp./, jak również wg pewnych kierunków reprezentowanych przez dominujące nazwiska /Hochfeld, Bauman, Szczepański, Chałasiński, Wesołowski, Schaff, Kołakowski, Baczko, Kotarbiński itp./. W odniesieniu do katolickiego środowiska naukowego omówić tendencje do dialogu między katolikami a marksistami.
Pokazać na tym niejako „oficjalnym” tle powiązania nieoficjalne, nieformalne grupy powstałe w oparciu o wspólne sympatie /czy antypatie/ polityczne czy inne. Zwrócić uwagę na tendencje rewizjonistyczne, percepcję pewnych kierunków, jak egzystencjalizm, neopozytywizm, personalizm, współczesnych kierunków w filozofii katolickiej, przejmowanie metod /czy nawet założeń i celów/ socjologii amerykańskiej /stratyfikacja, warstwy a klasy itp./. Perspektywy – czego się można spodziewać w najbliższych latach po polskiej filozofii i socjologii. Ewentualne uwagi własne.
Naświetlić, jakie kierunki i tendencje reprezentują w tym względzie środowiska wojskowe /WAP i zbliżone do niej instytucje/.
Proszę dobrze zrozumieć, to nie jest tekst Wiatra, to tekst wyznaczonego zadania. W dodatku z dopisków na marginesach wynika, że jest to zadanie wykonywane dla Wydz. IV Dep. III MSW – od środowiska twórczego, a nie dla WSW. Hipotezę tę potwierdza inny dokument – w teczce umieszczony zaraz po publikowanych wczoraj „Kierunkach …” autorstwa Wiatra – z bezpieczniacką oceną:
Warszawa, dnia 22 II 1966 r.
Uwagi na temat opracowania pt. „Kierunki i tendencje filozofii i socjologii w Polsce” (ko „DOCENT”)
Opracowanie jest bardzo syntetyczne, szczególnie skrótowo została potraktowana filozofia. Autor opracowania rozróżnia – jeśli chodzi o filozofię – tylko kierunki – marksistowski i przeciwstawiające się mu kierunki nie lub antymarksistowskie. Z tym, że do uznania za reprezentanta myśli marksistowskiej w filozofii wystarcza na ogół formalna przynależność do partii lub uważanie się danego naukowca za marksistę. Autor podkreśla dominującą rolę myśli marksistowskiej w polskiej filozofii, wymieniając jako czołowe nazwiska uczonych – Schaffa, Baczko, Kołakowskiego, Martela, Legowicza, Augustynka oceniając ich osiągnięcia b. wysoko i pozytywnie (bez zastrzeżeń) z punktu widzenia filozofii marksistowskiej.
Mówiąc o rewizjonizmie autor widzi go tylko w działalności politycznej lub publicystyce politycznej, nie próbując tego odnieść do działalności naukowej.
Brak jest w tej części opracowania charakterystyki różnych stanowisk (zarówno z punktu widzenia politycznego jak i ideologicznego) w ramach kierunku uważanego za marksistowski. Brak również szczegółowego określenia postaw ideologicznych i politycznych, powiązań wzajemnych i oddziaływań czołowych reprezentantów tego kierunku.
Charakterystyka socjologii polskiej jest bardziej bogata, zróżnicowana, a oceny autora wydają się bliższe sytuacji faktycznej niż w odniesieniu do filozofii. I tutaj jednak warto by autor poszerzył pewne problemy, jak np. dokładniej scharakteryzował Hochfelda i jego szkołę, Baumana, Wesołowskiego itp.
Budzi zastrzeżenie ocena autora, że „amerykanizacja” polskiej socjologii to tylko kwestie metodologii i tylko S. Nowak i A. Podgórecki. Przydałaby się tutaj ideologiczna ocena prac krytycznych na temat socjologii burżuazyjnej (gł. amerykańskiej), ocena na ile autorzy tych prac konfrontując materializm historyczny z socjologią burżuazyjną utrzymali konsekwentnie swoje stanowiska, a na ile ulegli fascynacji osiągnięciami socjologii zachodniej.
Opr. St. Rapało [dopisek Wydz. IV Dep. III MSW]
Mam dla Czytelników niespodziankę – Stefan Rapało rzeczywiście służył wtedy w tej komórce SB, a co ważniejsze – przebieg służby jest w Katalogu IPN:
http://katalog.bip.ipn.gov.pl/showDetails.do?idx=R&katalogId=2&subpageKatalogId=2&pageNo=1&nameId=25697&osobaId=51789&
i można sprawdzić to bez wypożyczania teczki. Naprawdę warto zajrzeć, bo pracownik IPN wyszedł poza schemat data, stanowisko, jednostka, dodał sporo ciekawego tekstu. Jutro o „wyrywaniu” sobie „Docenta” przez służby.
